موضوع تثلیث یکی از حساسترین و بحثبرنگیز ترین موضوعات کتابمقدس و مسیحیت میباشد.
در ابتدا باید به این موضوع بپردازیم که خود کلمه تثلیث چگونه وارد دنیای مسیحیت شده ؟!بسیاری در هنگام تشریح این موضوع میکوشیدهاند که بهگونهای شرح دهند که برای ذهن بشری، منطقی و قابل قبول باشد.
اما من ، قصد نداریم تثلیث را اثبات کنیم و نشان دهیم که چنین اعتقادی منطقی است.!! من فقط می خواهم این موضوع را آنطور تشریح کنیم که در کتابمقدس و اعتقادنامههای مسیحی آمده
. قصد من آشنایی با اندیشه و دیدگاه مسیحیت است، نه اثبات موضوع و جَدَل در مورد آن.
پیش از بحث در خصوص تثلیث لازم که بر اعتقاد مسیحیت به خدای واحد تأکید کنیم .
در عهدعتیق در کتابمقدس همه صفاتی که ادیان ابراهیمی برای خدا قائل شدهاند، تأئید شده است که مهمترین آنها، وحدانیت یا یگانگی خداست. آیههای متعددی، چه در عهدعتیق و چه در عهدجدید، وحدانیت خدا را با قاطعیت اعلام میدارد
. که یکی از مهم ترین و معرفترین این ایه ها در تثنیه فصل 6 ایه 4 است : ای بنیاسرائيل گوش کن: تنها خدايی كه وجود دارد، خداوند ماست. 5 او را با تمامی دل و جان و توانايی خود دوست بدار
در اشعیا فصل 44 می خوانیم که : من ابتدا و انتها هستم و غير از من خدايی نيست.
در عهد جدید هم این اندیشه که خدا واحد است توسط عیسی مسیح و رسولان او نیز مورد تأکید قرار گرفته است. که یکی از مهمترین ایه در یوحنا 3 – 16 دیده میشود . در اول قرنتیان ۸:6 پولس رسول میگوید که : ما را یک خدا است، یعنی پدر که همه چیز از اوست و ما برای او هستیم، و یک خداوند، یعنی عیسی مسیح که همه چیز از اوست و ما از او هستیم
بنابراین، مطابق تعلیم صریح کتابمقدس، بدون هیچگونه تردیدی، خدا یکی است و خدای دیگری جز او وجود ندارد.
اما در قران ما 2 ایه داریم که در مورد تثلیت صحبت شده است در سوره 4 ایه 171 و همچنین در سوره 5 ایه 73 که در هر دو سوره تثلیت را رد می کند اما وقتی که به مسحیت نگاهی می اندازیم می بینیم که تثلیت جزی از باور و اعتقاد مسحیان است و پایه و اساس مسحیت را تشکیل می دهد !! حتی می توانیم بگوییم که اگر یک مسحی به تثلیت باور نداشته باشد اصلا یک مسیحی نیست
در اواخر قرن اول درسال 160 میلادی ترتولیان برای اولین بار از کلمه trinitas (شکل لاتین trinity)، استفاده کرده و ماهیت خدا را بشکل ذات واحدی که از سه شخص تشکیل شده توصیف کرد (اگر چه ترتولیان اولین کسی بود که از کلمه تثلیث استفاده کرد ولی الهیدانان دیگری مانند ایرنیوس هم توضیحات مشابهی ارائه کرده بود. اریگن پس از او نیز تأکید بر واحد بودن خدای متعال (که خالق جهان است)، پسر (که رهاییبخش بشر بوده) که با خدا هم از ازل بود و روحالقدس (که تطهیرکننده بشر است کرد .
نکته : ترتولین کلمه تلیث را از یک کلمه یونانی در تاتر گرفت - تثلیث یا ( پرسونا) به زبان یونانی یعنی ماسک
نکته : اریجن یکی از پداران اولیه کلیسا بود ! او شاگرد کلمنت و کلمنت هم همکار پولس رسول بود او در سال 185 بدنیا امد و در سال 251 هم از دنیا رفت یکی از اصطلاحات معرف ارجین که وارد دنیای مسحیت شد این بود : پسر ار پدر است ... پسر مولود ازلی از پدر / عیسی مسیح هم ذات با پدر است .
باسیل که یکی از الاهیات دان های مسیحی بود در سال 370 بعد از میلاد اولین کتاب در مورد روح القدس را نوشت و او را به عنوان الاهیات دان روح القدس مشناسند .
وقتی که ما از تثلیث صحبت می کنیم درواقع ما به ذات خدا اشاره می کنیم . !!
اموزه تثلیث بر می گردد به یک اساس در مورد هویت و شخصیت خدا !!
اموزه تثلیث معرف طبیعت – ذات و رابطه خدا با انسان است .
زمانی که از تثلیث صحبت می کنیم گویی که اشاره به یک وجود 3 گانه در ذات خدا
می کنیم .
بهعبارتی ساده، مسیحیت به یک خدای واحد عقیده دارد. اما این خدای واحد در درون خود دارای سه «شخص» میباشد، یعنی پدر و پسر (عیسی مسیح) و روحالقدس. این هر سه شخص به یک اندازه «خدا» هستند؛ هیچیک از دیگری «بیشتر» یا «کمتر» خدا نیست. اما این سه شخص، «سه خدا» را تشکیل نمیدهند، بلکه یک خدای واحد را.
درضمن، هر یک از این سه شخص، برای خود وجودی مستقل است، یعنی اینکه «پدر» نه پسر است و نه روحالقدس. «پسر» نیز نه پدر است و نه روحالقدس. «روحالقدس» نیز نه پدر است و نه پسر.
تثلیث در واقع توصیفی از رابطه منحصر بفرد میان خدای پدر – پسر – روح القدس
اگر عیسی مسیح بر روی زمین می ماند ,حضور جسمانی او کار انتشار انجیل را محدود می کرد چون جسما فقط می توانست در یک مکان حضور داشته باشد . بعد از صعود او به اسمان می توانست از طریق روح القدس روحا در همه جا حضور داشته باشد . پس خدا روح القدس را فرستاد تا همواره با پیروانش باشند .
حضور جسمانی عیسی مسیح در بین ما نیست اما حضور روحانی او بواسطه روح القدس در میان تمام ایمانداران است . حضور و قدرت خدا از طریق شخص سوم تثلیث یعنی روح القدس در تمام ایمانداران ساکن می شود .
مسیحیان به خدای پدر، پسر و روح القدس اعتقاد دارند که در شورای نیقیه در سال 325 پذیرفته و در سال 381 در شورای قسطنطینه بار دیگر تایید شد.که در اعتقاد نامه هم امده است .
در مورد تثلیث این را میشود گفت که ما خدایی را داریم در اسمان ,خالق اسمان زمین هر چه دیدنی نادیدنی . خدای داریم با ما یعنی عمانیل یعنی عیسی مسیح . خدایی داریم در ما که روح خدا ست یعنی روح القدس . ما خدایی داریم که در عیسی مسیح خودش را به ما ظاهر کرده
وقتی که عیسی مسیح به اسمان رفت حضور خدا را از طریق روح القدس در درون خودمان حس می کنیم .
.در دوم قرنتیان فصل 4 ایه 6 میخوانیم که : زيرا همان خدايی كه فرمود: «نور از ميان تاريكی بدرخشد»، نور خود را در دلهای ما نيز تابيد، تا درک كنيم كه اين نور پرجلال اوست كه از چهرهٔ عيسی مسيح میدرخشد.
در واقع ما با خود خدا در عیسی مسیح روبه رو میشویم
!!
می توان گفت بخشش مسیح بخشش خداست . حضور مسیح حضور خداست . همانطور که در کتاب مقدس میخوانیم در کولسیان فصل 1 ایه 15 : مسيح چهرهٔ ديدنی خدای ناديده است. او فرزند خداست و بر تمام موجودات برتری دارد.
9 در کولسیان فصل 2 ایه 9 در مسيح طبيعت و ذات الهی، به طور كامل، در يک بدن انسانی ظاهر شده است. 10بنابراين، وقتی مسيح را داريد، همه چيز داريد و وجود شما از حضور خدا لبريز است
در کولسیان فصل 1 ایه 19 : زيرا خدا اراده فرمود كه الوهيت كامل او در وجود فرزندش قرار گيرد..
تثلیث یعنی خلاصه تجربه ایمانداران مسیحی با خدای واحد زنده است
ثلیث در واقع یک دریچه است از کار خدا – از شخصیت خدا – از صفات خدا – از قلب و ذات خدا صحبت می کند .
اموزه تثلیث داستان خداست در تاریخ نجات بشریت , و کتاب مقدس
اموزه تثلیث بر میگردد به تجربه که از قوم خدا شروع شد در عهد عتیق و در عهد جدید در عیسی مسیح به کمال رسید .
این تجربه به این معنی هست که خدا قبل از افرینش و
در کتاب مقدس خودش را چگونه به قومش چگونه معرفی کرده
او خودش رو در عهد عتیق معرفی می کند در کلامش در مورد نجات دهنده و یگانه فرزندش با ما حرف میزند و در مورد فرستادن و اهدا روحش بر پسران و دختران در کلامش پیشگویی کرده
تثلیث بسادگی این را میگوید که خدا باید چنین خدای باشد اگر خدا همچین کارهای را انجام داده است !!
مسحیت به ما میگویید بیشترین چیز و جای که خدا در مورد خودش با ما صحبت میکند در مسحیت و بر روی صلیب عیسی مسیح هست ,ما با خدای روبه رو هستیم که.
باقدوسیتش و با عشق ومحبتش و فداکاریش
دوست دارد که ما با او تجربه تازه ای رو داشته باشه
پس ما به خدای سر کار داریم که در طول تاریخ خودش را اینگونه به من و شما معرفی کرده
و این چیزی که به ما معرفی کرده یک واقعیت هست از ازل
به بیان ساده تر منعکس کننده و معرف خودش هست از ازل
یعنی پدر پسر روح القدس
میتونیم این رو بگیم که اموزه تثلیث جمع کردن این تجربه ها و اتفاقات تاریخی است.
از طرف دیگر از پیدایش تا مکاشفه تجسم خدا در مسیح معنی پیدا می کند .
اما سوالی که مطرح میشود این است که :این خدای تثلیت و این خدای که در کتاب مقدس از چه صفاتی بر خوردار هست ؟ 1. این خدا قابل شناخت است !! ( ارمیا فصل 9 ایه 23 و 24 ). «مرد دانا به حكمت خود افتخار نكند و شخص نيرومند به قوت خود نبالد و ثروتمند به ثروت خود فخر نكند؛ 24بلكه هر كه میخواهد افتخار كند، به اين افتخار كند كه مرا میشناسد و میداند كه خداوند هستم و رحمت و انصاف و عدالت را بر زمين بجا میآورم
عیسی مسیح معرف خدا است . !!!
2. خدای کتاب مقدس دوست دارد رابطه صمیمی با قوم خودش بر قرار کند (خدا دنبال انسان گمشده خودش است )
3. با خدای روبه رو میشویم که در درد و رنج انسان خودش را شریک می کند .در رومیان فصل 5 ایه 6 : پس ملاحظه میكنيد كه در آن هنگام كه ما درمانده و ذليل بوديم، درست در زمان مناسب، مسيح آمد و در راه ما گناهكاران جان خود را فدا كرد! 7حتی اگر ما انسانهايی خوب و پرهيزگار میبوديم، كمتر كسی ممكن بود حاضر شود جانش را در راه ما فدا كند،
4. محبت بی شرط خدا ( خدا در عیسی مسیح ما را می بخشد بدون بی قید شرط ).
در اول یوحنا فصل 4 ایه 10 میخوانیم که : 10اينست محبت واقعی! ما او را محبت نكرديم، بلكه او ما را محبت كرد و يگانه فرزندش را فرستاد تا كفارهٔ گناهان ما شود.
5. خدای کتاب مقدس پاک – مقدس دارای عدالت است . !! محبت خدا و عدالت – قدوسیت او در تضاد یکدیگر بود عدالت خدا می گفت انسان گناه کرده باید مجازات بشود اما محبت خدا می گفت انسان باید نجات یابد عیسی مسیح جانشین این عدالت خدا شود .
اموزه تثلیث این حقیقت را به ما می گوید که : ما خدای داریم در اسمان خالق اسمان زمین خدای دیدنی نادیدنیست . عیسی مسیح که در برهیی از زمان انسان شود بر روی زمین امد . رنج کشید بر روی صلیب رفت . گفاره گناه انسان را پرداخت کرد تا ما بواسطه ایمان به او حیات ابدی را داشته باشیم . روح القدس که روح خدا در قلب تمام ایمانداران هست . همانطور که کتاب مقدس را میخوانیم در اول یوحنا فصل 4 ایه 15 : هر كه ايمان داشته باشد و به زبان بگويد كه عيسی فرزند خداست، خدا در وجود او ساكن است و او نيز در خدا.
این روح القدس است که به ما میگویید کتاب مقدس کلام خداست و نقشه عالی برای ما انسانها دارد اگر به یگانه فرزند او عیسی مسیح ایمان بیاوریم .
تثلیث خلاصه پیغام انجیل است
!
تثلیث خلاصه کتاب مقدس است ! یعنی این خدا واحد به شکلی به دنبال انسان گمشده خودش است و در عیسی مسیح با ما اشتی کرده است .
در هیچ کجای کتاب مقدس از کلمه تثلیث استفاده نشده !! اما حقیقت خدای که در پدر – پسر – روح القدس هست و دارد با ما زندگی می کند و در کل کتاب مقدس دیده میشود و وجود دارد .
منظور این است که یک خدا هست که خودش را به این شکل به ما معرفی کرده . او خودش را در کلامش یعنی کتاب مقدس و خودش را در عیسی مسیح و همچنین در تاریخ کلیسا و زندگی ما اشکار کرده است .
در واقع خدا خودش را در اموزه تثلیث به من و شما معرفی می کند : این خداست که چهان را خلق کرد – او انسان را خلق کرد . این خدایست که تمام محدودیتهای انسانی را به خود گرفت و انسان شد در بین ما زندگی کرد تا ما او را بیشتر – بهتر بشناسیم .
نباید فراموش کنیم که اموزه تثلیث انحراف عقاید امپراطوری روم و یا یونان و هند نیست .!!
اموزه تثلیث تجربه روبه رو شدن مسیحیان با خدای واحد زنده است . همیشه مسیحیان واقعی ایمان داشتند که خدا واحد هست که خالق ماست . او پدر ماست و ما فرزندان او هستیم .
خدای که امده ما را نجات بدهد !! عمانیل خدا با ماست !! و حالا خدا را در خودمان تجربه می کنیم یعنی روح القدس !!پس ما با خدای سر و کار داریم که هم خالق هست و پدر ماست و هم نجات دهنده یعنی عیسی مسیح !! و خدای داریم که روح خودش را در ما قرار داده است یعنی روح القدس .
می توانیم بگوییم که این روح القدس است که این اطمینان را به ما میدهد که کتاب مقدس کلام خداست . این روح القدس است که این اطمینان را به ما می دهد که نجات و زندگی جاویدان بواسطه ایمان به عیسی مسیح به عنوان ناجی و نجات دهنده و خدای در جسم . این روح القدس است که این اطمینان را به ما می دهد که خود خدا جسم پوشید و انسان شد و تمام محدودیت های انسانی را به خودش گرفت و انسان شد برای نجات بشر .
کتاب مقدس به ما میگویید که اگر ما از روح القدس برخوردار نباشیم اصلا ما مسیحی نیستیم . در رومیان فصل 8 ایه 9 میخوانیم . ( به ياد داشته باشيد كه اگر روح مسيح در وجود كسی ساكن نباشد، او اصلاً مسيحی نيست.) پس روح القدس لازمه زندگی ما است
ما باید بواسطه روح القدس از درون تغییر کنیم و همیشه سعی کنیم به صورت و شباهت عیسی مسیح بشویم . حتی شاگردان عیسی مسیح تا زمانی که روح خدا درون انها قرار نگرفته بود ,با اینکه تعلیمات بسیاری دیده بودند اما جرات نداشتند و حتی عیسی مسیح را هم انکار کردن . اما وقتی که روح خدا بر انها قرار گرفت انها تبدیل به شخص دیگری شودند .
اگستین که یکی از الاهیات دانهای مسیحی که در قرن 4 و 5 بعد از میلاد زندگی میکرد این چنین میگویید که خدا در 3 شخص !! نه اینکه واقعا خدا 3 شخص و یا اینکه 3 تن هست !! ما این گونه میگوییم و تعریف میکنیم چون نمی خواهیم ساکت باشیم و سکوت کنیم . در واقع ما با کلام انسانی می خواهیم یک حقیقت روحانی را بیان کنیم .
مهم این است که که ما او را این گونه بپذیریم . اموزه تثلیت یعنی ما باید وفادار باشیم به شواهدی که در کتاب مقدس وجود دارد در مورد خدا و عیسی مسیح و روح خدا که به ایمانداران اهدا شد
اموزه تثلیث میگویید که اگر می خواهید واقع بینانه به ایات کتاب مقدس نگاهی بیندازید باید روبه رو بشوید با این واقعیت که یک خدا در ذات یک ولی در 3 شخص خودش را معرفی می کند
.
در دوم قرنتیان فصل 13 ایه 14 پولس رسول اینگونه می گویید : فيض خداوند ما عيسی مسيح با همهٔ شما باشد! محبت خدا و رفاقت روحالقدس نصيب شما گردد.
در انجیل متی فصل 3 ایه 16 اینگونه میخوانیم در مورد تثلیث : پس از تعميد، در همان لحظه كه عيسی از آب بيرون میآمد، آسمان باز شد و يحيی روح خدا را ديد كه به شكل كبوتری پايين آمد و بر عيسی قرار گرفت. 17آنگاه ندايی از آسمان در رسيد كه «اين فرزند عزيز من است كه از او خشنودم
.»
در یوحنا 14 ایه 16 در مورد تثلیت صحبت شده است : و من از پدرم درخواست خواهم كرد تا پشتيبان و تسلیبخش ديگری به شما عطا نمايد كه هميشه با شما بماند. 17اين پشتيبان و تسلیبخش همان روحالقدس است كه شما را با تمام حقايق آشنا خواهد كرد. مردم دنيا به او دسترسی ندارند، چون نه در جستجوی او هستند و نه او را میشناسند. ولی شما در جستجوی او هستيد و او را میشناسيد، چون او هميشه با شماست و در وجودتان خواهد بود.
خدا در عهد عتیق در مورد روح القدس و اهدا کردن ان به ایمانداران پیشگویی شده بود . کرده بود . ( یوئیل فصل 2 ایه 28 ) میخوانیم که : پس از آن، روح خود را بر همهٔ مردم خواهم ريخت! پسران و دختران شما نبوت خواهند كرد. پيران شما خوابها و جوانان شما رؤياها خواهند ديد. 29در آن روزها من روح خود را بر غلامان و كنيزان شما نيز خواهم ريخت.
همچنین در عهد عتیق پیشگویی شده است که خدا روح القدس را به ما خواهد داد که در حزقیال فصل 36 ایه 26 میخوانیم که : به شما قلبی تازه خواهم داد و روحی تازه در باطن شما خواهم نهاد. دل سنگی و نامطيع را از شما خواهم گرفت و قلبی نرم و مطيع به شما خواهم داد. 27روح خود را در شما خواهم نهاد تا احكام و قوانين مرا اطاعت نماييد.
در اشعیا فصل 48 ایه 16 : «به من نزديک شويد و گوش دهيد. من هميشه آشكارا گفتهام كه در آينده چه رخ خواهد داد تا شما بتوانيد آن را بفهميد.» (اكنون خداوند مرا با روح خود نزد شما فرستاده است.)
اما اینجا یک سوال هم مطرح میشود . ما چگونه بدانیم که روح القدس را دریافت کردیم ؟
ما که ادعا میکنیم که مسیحی هستم پس این اطمینان از کجا می ایید ؟
وقتی کتاب مقدس را می خوانیم خدا در کلامش این اطمینان را می دهد که روح القدس را اهدا می کند
و این روح القدس هست که کلام را برای ما مکاشفه می کند . باعث رشد روحانی ما میشود . اطمینان از نجات و زندگی جاویدان را می دهد . او ست که به ما میگوید خدا جسم پوشید و در میان ما ساکن شد . اگر روح القدس در ما ساکن باشد او ما را تیدیل به شخص جدیدی می کند . همانطور که در دوم قرنتیان فصل 5 ایه 17 می خوانیم که : هر کس از ان مسیح هست خلقت تازه ای است همه چیزهای کهنه درگذشت همه چیز تازه شده است . و در یوحنا فصل 3 هم عیسی مسیح در مورد این موضوع صحبت می کند .
تیطوس فصل 3 ایه 6 : در اثر كاری كه نجات دهندهٔ ما عيسی مسيح انجام داد، خدا روحالقدس را به فراوانی به ما عطا فرمود،
خدا روح القدس را به عنوان تاییدی بر اقتدار عیسی مسیح فرستاد .
روح القدس داده شد تا مردم قادر باشند برای مسیح زندگی کنند
روح القدس روح و صدای خداست در قلب تمام ایمانداران .
اما سوال که مطرح میشود این است که چرا روح القدس به ما عطا شده است ؟
در غلاصیان فصل 3 ایه 5 : باز میخواهم از شما بپرسم كه خدا به چه دليل روحالقدس را به شما عطا میكند و در ميان شما معجزات انجام میدهد؟ آيا در اثر اينست كه شما شريعت را حفظ میكنيد؟ يقيناً نه! علت اينست كه شما قلباً به مسيح ايمان آوردهايد.
افسسیان فصل 1 ایه 13 : بوسيلهٔ روحالقدس مُهر شديد تا مشخص شود كه متعلق به مسيح هستيد. خدا از زمانهای گذشته، وعده داده بود كه روحالقدس را به همهٔ ما مسيحيان عطا كند؛ 14و حضور روحالقدس در ما ضمانت میكند كه خدا هر چه وعده داده است، به ما عطا خواهد فرمود. مهر روح خدا بر ما، نمايانگر اينست كه خدا ما را بازخريد كرده و ضمانت نموده است كه ما را به حضور خود ببرد.
در رومیان فصل 5 ایه 5 : زيرا او روحالقدس را به ما عطا فرموده تا دلهای ما را از عشق و محبتش لبريز سازد.
یوحنا فصل 16 ایه 7
اول قرنتیان فصل 12 ایه 13
اول قرنتیان فصل 2 ایه 11
رومیان 8 ایه 26
سوال دیگری که مطرح میشود این است که روح القدس چه کارهای را انجام داده و میدهد ؟
1. این روح القدس هست که به ما تولد تازه را اعطا می کند ( تیطوس 3 –5 ) : بوسيلهٔ روحالقدس، به ما تولدی تازه و حياتی نو بخشيد.
2. این روح القدس بود که عیسی مسیح رو زنده کرد !!. در رومیان فصل 8 ایه 11 : اگر روح خدايی كه عيسی مسيح را پس از مرگ زنده كرد، در وجود شما باشد، همان خدا بدنهای فانی شما را نيز پس از مرگ بوسيلهٔ همين روح كه در وجود شماست، زنده خواهد كرد.
3. این روح القدس هست که ما را در مشکلات و دعاها یاری می کند . رومیان فصل 8 ایه 26 :
بوسيلهٔ ايمان ما، روح خدا ما را در مشكلات زندگی و در دعاهايمان ياری میدهد، زيرا ما حتی نمیدانيم چگونه و برای چه بايد دعا كنيم. اما روح خدا با چنان احساس عميقی از جانب ما دعا میكند كه با كلمات قابل توصيف نيست؛
4. این روح القدس هست که ما را تبدیل و به شباهت مسیح می کند . در دوم قرنتیان 3 ایه 18 :
در اثر كاری كه خداوند يعنی روحالقدس در وجودمان انجام میدهد، با جلالی روزافزون، به تدریج شبيه او میشويم.
5 . این روح القدس هست که ما را به خدمت دعوت می کند . اعمال رسولان 13 -4
6 . این روح القدس است که ما را پاک کرده !!اول پطرس فصل 1 ایه 2 : روح خدا شما را با خون عيسی مسيح پاک ساخته تا بتوانيد طبق خواست مسيح زندگی كنيد.
7. این روح القدس هست که عطایای مختلفی به ما می دهد . اول قرنتیان فصل 12 ایه 4 :
گرچه عطايايی كه خدا به ما میبخشد گوناگون است، اما اصل و منشاء تمام آنها، روحالقدس است. 5با اينكه میتوان خدا را از راههای مختلف خدمت كرد، اما همه همان خداوند را خدمت میكنيم. 6خدا يكی است، اما به صورتهای مختلف در زندگی ما عمل میكند. او همان خداست كه در همه ما و بوسيلهٔ ما كه از آن او هستيم، كار میكند. 7در واقع، روحالقدس بوسيلهٔ هر يک از ما، قدرت خدا را جلوهگر میسازد، تا از اين راه كليسا را تقويت نمايد.
8. این روح القدس هست که اصمینان در دل و قلب ما ایجاد می کند که از نجات و زندگی جاویدان برخوردار هستم .